maandag 1 oktober 2012

RECENSIE | Moord op een onderduiker - Henny Brandhorst


In een hoekje van de begraafplaats van de Nederlands-hervormde kerk in Deurne ligt het graf van een Duits-Joodse jongen: Erwin Michael Joseph, die in september van het jaar 1942, een week voor zijn zeventiende verjaardag, in de bossen bij Deurne werd vermoord. Op de deksteen van het graf staat een Engelse tekst, waarvan de Nederlandse vertaling luidt: "Joodse vluchteling voor het nazisme vermoord door mannen die bescherming beloofden. Zijn ouders bleven in leven, ondergedoken bij plaatselijke inwoners."

In Moord op een onderduiker schetst historicus Henny Brandhorst de toedracht van de dood van Michael. Tevens doet hij verslag van de speurtocht naar de oorlogsgeheimen van zijn vader, Henk Brandhorst, de man die na de oorlog tot zes jaar gevangenisstraf werd veroordeeld voor de moord op Michael. Tijdens zijn zoektocht ontdekte hij dat zijn vader niet alleen een actieve rol speelde in het gewapend verzet, maar ook betrokken was bij meerdere vlucht- en onderduikpogingen van Joden die wilden ontsnappen aan deportatie. Sommige van die pogingen waren succesvol, andere kenden een minder goede afloop, met de gruwelijke dood van een 16-jarige jongen als tragisch dieptepunt. Hoe heeft het zover kunnen komen? Dat is de centrale vraag waarop dit boek een antwoord wil geven.

In Moord op een onderduiker schetst Henny Brandhorst de betrokkenheid van zijn eigen vader bij een moord op een Joodse jongen in september 1942 en bij heel wat andere oorlogsgebeurtenissen. Al heel snel wordt duidelijk dat in de oorlog niets of niemand zwart of wit was, maar veeleer grijs. 

Ik kreeg op geen enkel moment het gevoel dat de auteur het oorlogsverleden van zijn vader probeerde goed te praten, iets wat ik vooraf wel verwachtte. Brandhorst vermeldt keurig alle bronnen die hij aanhaalt en hij beschrijft alle argumenten die voor én tegen zijn vader pleiten. 

Tijdens het lezen kom je enorm veel namen en plaatsen tegen, maar vooraan in het boek vind je wel een namenregister. Dat maakt het wat overzichtelijker. Dankzij de uitgebreide fotokatern achteraan krijg je een goed beeld van de mensen die de hoofdrol spelen in dit soms hallucinant verhaal. 

Moord op een onderduiker is zo'n boek dat bewijst dat de werkelijkheid de fictie vaak overtreft!


«««½

Moord op een onderduiker
Henny Brandhorst
ISBN: 9789057308789
Aantal pagina's: 288
Uitgeverij: Walburg Pers (2012)

3 opmerkingen: