donderdag 8 november 2012

RECENSIE | Dagboek zonder data - Enid Bagnold

Dagboek zonder data
In 1914 was Enid Bagnold vijfentwintig jaar oud. Ze was mooi en intelligent en veelbelovend, maar bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werd ze een eenvoudige verpleegster in een militair hospitaal in Woolwich (Engeland), waar de ene geknakte soldaat na de andere uit de loopgraven in Frankrijk en België werd afgeleverd. Overal klonk de kreet dat de oorlog gewonnen moest worden en de prijs waartegen dat gebeurde, valt in het dagboek van Enid Bagnold te lezen. Eindeloze vernietiging, afschuwelijk lijden, verspilling, en gruwelijke geestelijke ontwrichting. Maar Bagnold laat het daar niet bij: vanuit haar dagelijkse ervaring als verpleegster hekelt ze de medische dienst van het Britse leger en het gehele militaire establishment. Ontzetting, woede, verontwaardiging: het zijn de drijfveren van waaruit Bagnolds dagboek geschreven is.

Dit boek is het derde uit een reeks over verpleegsters tijdens de Eerste Wereldoorlog, samen met Het kielzog van de oorlog van Ellen N. Lamotte en Verboden Gebied van Mary Borden. De eerste twee had ik eerder al gelezen en nu was dus Dagboek zonder data aan de beurt.

Het boek dateert van tijdens de Eerste Wereldoorlog en je merkt tijdens het lezen natuurlijk dat het geen recent boek is. De schrijfstijl is best stroef te noemen, maar tegelijk toch ook modern voor die tijd. De observaties van Bagnold zijn rauw en to the point. Ze neemt geen blad voor de mond, en  je merkt duidelijk dat ze haar tijd ver vooruit was. Dit kritische dagboek, dat bewust datumloos gehouden werd, leidde dan ook tot haar ontslag uit het Royal Herbert Hospital.

Ik heb een nieuw en (vind ik) amusant spelletje ontdekt dat ik met mijn Zuster speel. Het is het spelletje van altijd oprecht vertellen waaraan ik denk als ik erom gevraagd word.
Gisteren probeerde de Zuster wat kolen uit de kolenkit te scheppen, met een schop die om en om tolde aan de hendel. Het lukte haar niet.
Ik zie: "Laat mij maar, Zuster!"
Zij zei: "Waarom?"
En ik: "Omdat ik denk dat ik het beter kan."
"Waarom denkt u dat?"
"Omdat alle echte mensen dat denken," zei ik, en ze glimlachte - tot mijn opluchting.

Dagboek zonder data is niet alleen datumloos, ook personages worden bewust vaag gehouden. Haar collega-verpleegsters noemt ze bv. consequent 'Zuster'. Opvallend is dat de gewone soldaten in haar dagboek wél een naam krijgen. Ze lijken daardoor meer mens dan de verpleegsters.

Het voorwoord van Erwin Mortier, die het boek ook vertaalde, geeft een goed inzicht in de periode en het kader waarin Enid Bagnold haar dagboek publiceerde en is een echte meerwaarde voor het boek.

Score:
«««

C Dit boek is iets voor jou als je houdt van oorlogsverhalen en -getuigenissen en als je je niet stoort aan de ietwat ouderwets aandoende schrijfstijl.

D Dit boek is niets voor jou als de oorlog je niet boeit of als je veel actie verwacht in een boek.


Dagboek zonder data
Originele titel: Diary without dates
Enid Bagnold
ISBN 9789023472834
Aantal pagina's: 128
Uitgeverij: De Bezige Bij (2012)

2 opmerkingen:

  1. Mwah, ik hou niet enorm van oorlogsverhalen, maar dit boek klinkt wel goed.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik houd van boeken met een heldin die geen blad voor de mond neemt. Dat stukje wat je hebt ingesloten is echt schitterend!

    BeantwoordenVerwijderen